Działalność nierejestrowana zwana również działalnością nierejestrową, nieewidencjonowaną, czy po prostu firmą na próbę funkcjonuje w Polsce niespełna rok, a dokładniej od 30 kwietnia 2018 roku. Instytucja działalności nierejestrowanej wprowadzona zastała w ramach tzw. Konstytucji Biznesu i ma na celu wesprzeć drobne biznesy takie jak: przydrożna sprzedaż, udzielanie korepetycji, czy też prace chałupnicze.
Ta szczególna forma działalności, stwarza każdemu początkującemu przedsiębiorcy realną możliwość przetestowania swojego biznesu, nie łamiąc przy tym prawa. Z samej tylko definicji działalności nierejestrowanej, która wprowadzona została art. 5 ustawy Prawo Przedsiębiorców wynika, iż działalnością taką jest każda działalność, z której należny przychód nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia i która wykonywana jest przez osobę fizyczną, nieprowadzącą w okresie ostatnich 60 miesięcy działalności gospodarczej.
Z praktycznego punktu widzenia zauważyć należy, że prowadzenie działalności nierejestrowanej nie wywołuje obowiązku opłacania żadnych składek ZUS, społecznych czy też zdrowotnych. Prowadząc taką działalność nie dokonujemy bowiem czynności rejestracyjnych do ZUS-u, ani nie składamy deklaracji do tego organu. Nie jesteśmy jednak zwolnieni z odprowadzania podatku dochodowego.
Otóż przychody osiągane z działalności nieewidencjonowanej są przychodami z tzw. innych źródeł i podlegają opodatkowaniu. Przychód z działalności nierejestrowanej będzie więc sumował się z naszymi pozostałymi przychodami i zostanie opodatkowany wg. skali podatkowej (18 lub 32%).
Jak widać działalność nierejestrowana nie jest typem działalności dostępnym dla wszystkich, a warunków jakie należy spełnić aby wejść do grona uprawnionych do jej prowadzenia jest przynajmniej kilka.
Pierwszy i zarazem najważniejszy z nich dotyczy historii biznesowej. Prowadzenie działalności nierejestrowej jest zarezerwowane wyłącznie dla osób, które przez ostatnie 60 miesięcy (5 lat) nie prowadziły działalności. Mowa tutaj między innymi o działalności gospodarczej i spółce cywilnej.
Co więcej ustawodawca zdecydował się wprowadzić tzw. okres przejściowy, z którego wynika, że prowadzenie rzeczonej działalności jest możliwe również w przypadku nieprowadzenia działalności gospodarczej w okresie ostatnich 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.
Kolejnym warunkiem prowadzenia działalności bez rejestracji w CEIDG jest prowadzenie działalności niereglamentowanej, to znaczy takiej, która nie wymaga uzyskania koncesji, licencji czy pozwolenia. Dodatkowo działalność taka prowadzona musi być samodzielnie, a co za tym idzie odpada możliwość prowadzenia jej przykładowo w formie spółki cywilnej.
Nie może umknąć uwadze, że działalność nierejestrowana może być prowadzona do momentu, w którym przychód z owej działalności nie przekracza 50% minimalnego wynagrodzenia (w 2019 roku jest to 1125 zł). Co jest ważne, i o czym należy pamiętać to, że z chwilą w jakiej przedsiębiorca przekroczy ustawowy próg przychodów powstanie względem niego obowiązek dokonania czynności rejestracyjnych działalności, w terminie 7 dni od przekroczenia limitu przychodów. Wówczas działalność nierejestrowana stanie się działalnością gospodarczą